Virus Corona chủng mới gây viêm đường hô hấp cấp (tên chính thức là COVID-19 (nCoV)) đang hoành hành, khiến người mắc bệnh có các biểu hiện như ho, sốt và khó thở, suy yếu nội tạng...

Do đây là bệnh viêm phổi do virus, thuốc kháng sinh không có tác dụng, các loại thuốc chống virus hiện tại được dùng cho bệnh cúm thông thường cũng không hiệu quả; cách tốt nhất là nâng cao sức đề kháng của cơ thể để có thể tiêu diệt virus lạ này ngay từ khi mới xâm nhập cơ thể khiến chúng không có cơ hội gây bệnh.

Tuy nhiên hiện nay, việc sử dụng tràn lan các chế phẩm, thực phẩm  tăng cường sức đề kháng cũng không có lợi cho sức khỏe . Thực phẩm bao gổm  thực phẩm chức năng và thực phẩm tự nhiên đều nên sử dụng đúng cách,  bảo đảm nguyên tắc đủ thành phần các chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng và đa dạng thực phẩm trong bữa ăn.

Nguyên tắc đầu tiên để tăng cường sức đề kháng là chế độ ăn phải đảm bảo đủ và cân đối các nhóm thực phẩm . Việc đảm bảo đủ thành phần các nhóm thức ăn  giúp cung cấp đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng đa lượng là đạm, đường, béo và vi lượng là vitamin và các chất khoáng. Các chất đa lượng là đạm đường béo đóng vai trò cung cấp năng lượng và cấu trúc nên tế bào cơ thể, bao gồm cả các tế bào đóng vai trò miễn dịch.  Các chất vi lượng như vitamin và chất khoáng là chất xúc tác và môi trường cho các phản ứng sinh học của các tế bào. Nên muốn cơ thể khỏe mạnh cần một chế độ ăn cân đối và hợp lý. Theo khuyến cáo của Viện dinh dưỡng Quốc gia với người trưởng thành thực đơn nên được phân bố như sau

Nguyên tắc thứ hai là đa dạng thực phẩm trong bữa ăn, tạo nên cầu vồng rau củ trong mỗi bữa ăn. Mỗi loại rau có chất chống oxy hóa và kháng sinh tự nhiên riêng và hàm lượng chất khoáng, vitamin khác nhau . Nhóm rau củ màu tím có Anthrocyanin, nhóm rau củ màu vàng đỏ chứa lutein, betacaroten, nhóm rau củ màu xanh có Chlorophyll và Lycopene, Zeaxanthine,  nhóm rau củ màu trắng như củ cải, súp lơ trắng  có chứa nhiều Anthroxanthine  Mỗi ngày, mỗi bữa nên thay đổi màu sắc của rau củ. Các loại thịt và tinh bột cũng nên thay đổi mỗi bữa, mỗi ngày đảm bảo đa dạng thực phẩm.

Nguyên tắc thứ ba là uống đủ nước, nước đóng vai trò quan trọng trong mọi phản ứng của cơ thể,chiếm  60 % thành phần cơ thể. Thiếu nước dẫn tới khô niêm mạc, và giảm các phản ứng bảo vệ cơ thể. Nên bổ sung nước 40 ml/ kg cân nặng ngày và uống chậm từng ngụm một. Với đối tượng suy thận và bệnh tim mạch tham khảo bác sĩ để uống đủ nước

Một số thực phẩm tăng cường miễn dịch

• Nhóm thực phẩm giàu vitamin C :

Nhu cầu vitamin C hàng ngày 150- 200 mg (1). Trong đợt nhiễm khuẩn, nhiễm virus cấp tính có thể bổ sung 1000 mg  trong 4-5 ngày theo chỉ định của bác sĩ. Chế độ ăn cân đối đã đảm bảo đủ nhu cầu vitamin C một ngày và cam chanh không phải là thực phẩm chứa nhiều vitamin C nhất. Theo bảng thành phần dinh dưỡng các thực phẩm Việt Nam 2007 của viện dinh dưỡng quốc gia thì hàm lượng vitamin C trong thực phẩm là như sau (2):

Từ bảng trên cho thấy chế độ ăn chỉ cần 3 lưng bát con rau một ngày, 2 quả cam, ba quả quít, 6 múi bưởi trung bình đã đủ nhu cầu vitamin C 1 ngày.

• Nhóm thực phẩm giàu vitamin A và tiền chất của vitamin A là Betacaroten

Vitamin A và Betacaroten có tác dụng tặng cường miễn dịch. Tuy nhiên nhu cầu Vitamin A chỉ 700- 900 µg/ 1 ngày qui ra Betacaroten trong thực phẩm là 8400µg – 10000 µg/ ngày (1) . Sử dụng quá nhiều Betacaroten có thể dẫn tới vàng da, còn quá nhiều vitamin A có thể gây ngộ độc, cho nên không tùy tiện sử dụng các loại vitamin A đường uống, và ăn các thực phẩm nhóm này với số lượng vừa đủ. 1 tuần chỉ nên ăn gan động vật 1 lần, 20g gấc, 250 – 400 g rau tương đương với 3 lưng bát con rau,  1 củ cà rốt 200g, 2 quả trứng đã đáp ứng đủ nhu cầu vitamin A và Betacaroten 1 ngày

• Nhóm thực phẩm giàu kẽm :

Kẽm có vai trò rất quan trọng với miễn dịch. Nhu cầu hàng ngày 10 mg với người hấp thụ tốt 15-20 mg với người hấp thụ kém (1)

Sò, hàu : 13- 14 mg/100g

Các loại thịt, hải sản : 1,5- 2,2 mg/ 100g

Các loại đậu : 3,5 – 4 g/100g

• Tỏi (3):

• Chứa nhiều chất kháng sinh Allicin, giúp chống lại các virut gây bệnh, Chứa hàm lượng lớn các vitamin A, B, C, D
• Nên ăn từ 2-5g tỏi tươi/ngày hoặc 1-2 g tỏi khô  tương đương 1-2 nhánh tỏi
• Nên ăn cùng bữa ăn, không ăn khi đang đói, khi bị tiêu chảy hoặc bị dị ứng với tỏi Nên ăn tỏi sống hoặc ở nhiệt độ dưới 80⁰C vì khi nấu sẽ làm giảm tác dụng của tỏi
• Nên sử dụng tỏi sau khi đập dập hoặc băm nhuyễn từ 10-15 phút để tỏi có tác dụng
• Chú ý: Thận trọng khi sử dụng số lượng nhiều với những bệnh nhân sử dụng Aspirin, Paracetamol, thuốc chống đông, chống ngưng tập tiểu cầu, thuốc tiểu đường, không nên sử dụng cùng với thực phẩm: Sâm, gừng, lá cây bạch quả, cỏ thơm.

• Gừng (3) : 

• Có nhiều các tinh dầu tự nhiên như gingerol, zingiberene, eicosanoide
• Nên dùng từ 0,5 -1 g / 1 lần x  3 lần một ngày, tương đương với 5 lát gừng thái mỏng, hoặc đập dập, pha với nước ấm
• Dùng quá 6g / 1 ngày có thể gây viêm niêm mạc dạ dày
• Gừng có tác dụng hạ đường máu, và giảm đông máu, tăng nhịp tim nên tham khảo bác sĩ dinh dưỡng khi đang điều trị bệnh đái tháo đường và tim mạch
• Gừng gây co bóp túi mật nên bệnh nhân sỏi túi mật không nên dùng nhiều  vì kích thích gây cơn đau.

• Bông cải xanh :

• Chứa nhiều Suforaphane có tác dụng ức chế sự nhân lên của virus, và tác dụng tốt bảo vệ niêm mạc đường hô hấp
• Giàu vitamin C, vitamin A, Beta caroten
• Tuy nhiên không nên chỉ ăn mỗi bông cải xanh hằng ngày mà nên thay đổi các loại rau.

Theo BSCK I.  Nguyễn Anh Dũng - Trưởng khoa dinh dưỡng   Bệnh viện đa khoa Hà Đông, mỗi người, mỗi bệnh lý cần một chế độ dinh dưỡng cụ thể khác nhau, đặc biệt đối tượng trẻ em và phụ nữ có thai,  người đang mắc các bệnh lý mãn tính như Đái Tháo Đường, Suy thận, các bệnh lý tim mạch, xương khớp. Người bệnh có nhu cầu có thể đến tư vấn tại Khoa dinh dưỡng bệnh viện đa khoa Hà Đông để có thực đơn cũng như chỉ định bổ sung các sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt phù hợp

Nguồn :

1. Bộ Y Tế - Viện Dinh Dưỡng. Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam. Nhà xuất bản Y Học, 2016.

2. Bộ y tế - Viện dinh dưỡng . Bảng thành phẩm thực phẩm Việt Nam. Nhà xuất bản Y Học, 2007.

3. Jennifer Jamison . Clinical guide to Nutrition & Dietary supplements in Disease Management .Churchill Livingstone, 2003.