Xét nghiệm Vi sinh – Công cụ quan trọng trong chẩn đoán và điều trị sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus Dengue gây ra. Vi rút truyền từ người bệnh sang người lành do muỗi đốt. Muỗi Aedes aegypti là côn trùng trung gian truyền bệnh chủ yếu . Virus Dengue có 4 typ huyết thanh là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4.

Virus Dengue lây từ muỗi cái Aedes là nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết 

Bệnh thường bùng phát quanh năm, gia tăng theo mùa ( hay gặp vào mua mưa ẩm) và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết nội tạng, sốc Dengue, thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Để chẩn đoán chính xác và theo dõi hiệu quả điều trị, xét nghiệm vi sinh đóng vai trò then chốt.

1. Tại sao cần xét nghiệm vi sinh khi nghi ngờ mắc sốt xuất huyết?

Phân biệt với các bệnh khác: Sốt xuất huyết có triệu chứng giống nhiều bệnh lý sốt khác như sốt siêu vi, cúm, sốt phát ban… Việc xét nghiệm giúp xác định đúng virus Dengue là nguyên nhân gây bệnh.

Chẩn đoán sớm – điều trị kịp thời: Nhiều trường hợp bệnh tiến triển rất nhanh, việc xét nghiệm sớm giúp bác sĩ đưa ra hướng xử trí phù hợp để ngăn ngừa biến chứng.

Giám sát và kiểm soát dịch: Khi có xét nghiệm xác định ca bệnh, ngành y tế có thể triển khai các biện pháp phòng dịch như phun hóa chất, truyền thông cộng đồng, loại bỏ ổ muỗi.

2. Các loại xét nghiệm vi sinh trong chẩn đoán sốt xuất huyết

Xét nghiệm kháng nguyên NS1: Phát hiện kháng nguyên của virus Dengue, hiệu quả nhất trong 1–7 ngày đầu của bệnh ( ưu tiên 5 ngày đầu). Đây là phương pháp nhanh, chính xác, giúp chẩn đoán sớm. Hiện này phương pháp xét nghiệm NS1 có test nhanh chẩn đoán và xét nghiệm miễn dịch.

Kỹ thuật viên đang thực hiện xét nghiệm Dengue NS1Ag test nhanh

Xét nghiệm kháng thể IgM/IgG có thể là ELISA hoặc test nhanh: IgM xuất hiện từ ngày thứ 5 trở đi, cho biết người bệnh đang trong giai đoạn nhiễm cấp tính. IgG giúp xác định đã từng nhiễm trước đó hay chưa.

Kỹ thuật viên đang thực hiện xét nghiệm Dengue IgM/IgG test nhanh

Xét nghiệm PCR: Phát hiện vật liệu di truyền của virus Dengue, có thể phát hiện sớm tình trạng nhiễm virus Dengue ngay từ những ngày đầu khi sốt có độ nhạy và độ đặc hiệu cao, ngoài ra phương pháp này còn có thể định được typ virus Dengue gây bệnh là DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4 . Tuy nhiên phương pháp thường dùng trong các cơ sở y tế lớn, hiện đại hoặc nghiên cứu dịch tễ.

3. Vai trò trong điều trị và theo dõi bệnh sốt xuất huyết

Hướng dẫn điều trị phù hợp theo giai đoạn: Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ xác định bệnh nhân đang ở giai đoạn nào (nhiễm virus hay đang phục hồi), từ đó đưa ra chế độ theo dõi và điều trị hiệu quả.

Phát hiện sớm biến chứng: Một số xét nghiệm sinh hóa, huyết học đi kèm (như tiểu cầu, men gan…) cũng hỗ trợ phát hiện nguy cơ sốc, xuất huyết nội tạng– những biến chứng nguy hiểm cần can thiệp kịp thời

Giúp kiểm soát và phòng chống dịch: Việc xác định chính xác ca bệnh giúp phát hiện sớm ổ dịch, tránh lây lan diện rộng trong cộng đồng.

Xét nghiệm vi sinh không chỉ là “cánh tay phải” của bác sĩ trong chẩn đoán bệnh sốt xuất huyết, mà còn là công cụ không thể thiếu trong công tác phòng chống dịch bệnh. Khoa Vi sinh – Bệnh viện đa khoa Hà Đông hàng năm xét nghiệm hàng nghìn xét nghiệm phục vụ chẩn đoán sốt xuất huyết . Việc cung cấp các xét nghiệm tin cậy, chính xác giúp bác sỹ điều trị đúng tình trạng bệnh, theo dõi và phát hiện các biến chứng, phòng chống dịch bệnh.

Mỗi người dân hãy chủ động theo dõi sức khỏe, đến cơ sở y tế khi có dấu hiệu nghi ngờ và thực hiện xét nghiệm khi cần thiết để bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Nguồn tham khảo

1. Bộ Y tế. Quyết định 2760/QĐ-BYT ngày 04 tháng 7 năm 2023 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc Ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị Sốt xuất huyết Dengue. 2023.