Xét nghiệm tuyến giáp: Chìa khóa bảo vệ sức khỏe thầm lặng

Xét nghiệm tuyến giáp: Chìa khóa bảo vệ sức khỏe thầm lặng
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nhỏ nằm trước cổ, giữ vai trò quan trọng trong việc điều hòa trao đổi chất, ảnh hưởng đến năng lượng, nhịp tim, cân nặng, tâm trạng và khả năng sinh sản. Tuy nhiên, các rối loạn tuyến giáp thường diễn tiến âm thầm, dễ bị bỏ qua. Vì vậy, xét nghiệm tuyến giáp chính là "chìa khóa thầm lặng" giúp phát hiện sớm và bảo vệ sức khỏe một cách chủ động.
Tuyến giáp: là tuyến nội tiết có chức năng tiết ra các hormon giáp trạng gồm Thyroxine ( hay gọi là T4 vì có 4 phân tử iod trong thành phần), hormon tri-iodo-thyronine (hay gọi là T3), có hình cánh bướm, nằm ở phía trước cổ, kích thước chỉ khoảng 4–6 cm. Điều đáng lo ngại là các rối loạn tuyến giáp thường tiến triển âm thầm, khó nhận biết trong giai đoạn đầu. Do đó, xét nghiệm tuyến giáp định kỳ là một biện pháp hiệu quả giúp phát hiện sớm, điều trị kịp thời và phòng ngừa biến chứng.
1. Xét nghiệm tuyến giáp là gì?
Xét nghiệm tuyến giáp là các xét nghiệm máu nhằm đo nồng độ các hormone liên quan đến chức năng tuyến giáp như:
TSH (Thyroid Stimulating Hormone)
FT4 (Free Thyroxine)
T3 (Triiodothyronine)
Một số xét nghiệm khác có thể được chỉ định như: FT3, T4 toàn phần, anti-TPO (kháng thể kháng peroxidase tuyến giáp), anti-Tg (kháng thể kháng thyroglobulin) hoặc TRAb (kháng thể kích thích thụ thể TSH) trong các trường hợp nghi ngờ bệnh tự miễn.
2. Xét nghiệm tuyến giáp có ý nghĩa gì?
- Phát hiện sớm những rối loạn như suy giáp, cường giáp, viêm tuyến giáp tự miễn hoặc rối loạn chức năng do thuốc hoặc bệnh lý toàn thân.
- Là công cụ chẩn đoán hiệu quả ngay cả khi bệnh chưa có triệu chứng rõ ràng, từ đó giúp điều trị sớm và phòng tránh các biến chứng như rối loạn nhịp tim, vô sinh, hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển trí não ở trẻ em.
- Dùng để theo dõi hiệu quả điều trị và điều chỉnh liều thuốc trong các bệnh lý tuyến giáp mãn tính.
3. Khi nào cần xét nghiệm tuyến giáp?
- Có triệu chứng cường giáp: sụt cân nhanh, hồi hộp, đổ mồ hôi nhiều, run tay, khó ngủ, rối loạn kinh nguyệt...
- Có dấu hiệu suy giáp: tăng cân, mệt mỏi, trầm cảm, táo bón, da khô, rụng tóc...
- Phụ nữ đang mang thai hoặc có kế hoạch sinh con.
- Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tuyến giáp.
-Bệnh nhân đang dùng thuốc điều chỉnh hormone tuyến giáp.
- Phát hiện rối loạn chuyển hóa lipid, vô sinh, rối loạn kinh nguyệt không rõ nguyên nhân.
4. Chuẩn bị trước khi xét nghiệm
-Xét nghiệm không yêu cầu nhịn ăn. Tuy nhiên, để đảm bảo độ chính xác
nên làm vào buổi sáng (do hormone có nhịp sinh học trong ngày).
- Thông báo với bác sĩ về các thuốc đang dùng: thuốc chứa iod, corticosteroids, thuốc tránh thai, levothyroxine, lithium... vì có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
5. Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm tuyến giáp
* Yếu tố sinh lý - tự nhiên của cơ thể
- TSH có nhịp sinh học - cao nhất vào rạng sáng và thấp vào chiều tối. Lấy máu vào các thời điểm khác nhau có thể cho kết quả TSH khác nhau.
- Tuổi và giới tính: Phụ nữ, đặc biệt trong giai đoạn thai kỳ, sau sinh hoặc tiền mãn kinh, thường có biến động hormone tuyến giáp lớn hơn nam giới. Người lớn tuổi cũng có TSH dao động nhẹ so với người trẻ.
* Chu kỳ kinh nguyệt và mang thai:
- Tác động của estrogen làm thay đổi nồng độ protein gắn hormone tuyến giáp, ảnh hưởng đến kết quả T3/T4 toàn phần.
* Một số loại thuốc có thể gây sai lệch kết quả: Levothyroxine, Amiodarone, Lithium, Aspirin liều cao, Corticoid, Thuốc tránh thai, Thuốc điều trị động kinh.
* Tình trạng bệnh lý khác: bệnh cấp tính nặng (NTIS - Non-thyroidal illness syndrome), nhiễm trùng nặng, sau phẫu thuật lớn, suy tim, ung thư... ,bệnh gan, thận,Stress cấp tính hoặc tâm lý kéo dài.
Hiện nay, tại Khoa Hóa sinh - Bệnh viện Đa khoa Hà Đông đang triển khai thực hiện xét nghiệm bộ tuyến giáp ( FT4,T3,TSH), anti-TPO, anti-Tg, Tg,TPO trên máy xét nghiệm tự động UniCel DxI 800 Access Immunoassay System. Là hệ thống xét nghiệm miễn dịch tự động cao cấp, hiện đại.
Máy xét nghiệm tự động UniCel DxI 800 Access Immunoassay System nổi bật với khả năng thực hiện tới 400 xét nghiệm mỗi giờ, giúp rút ngắn thời gian chờ kết quả, tự động hóa và thông minh, xử lý đa dạng mẫu gồm huyết thanh, huyết tương, nước tiểu, dịch ối và máu toàn phần,tích hợp toàn diện với hệ thống tự động hóa khác và hệ thống quản lý thông tin y tế. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị các bệnh lý tuyến giáp mang lại hiệu quả cao cho người bệnh.